Qua 3 tháng triển khai hoạt động của tổ liên ngành cho thấy tình hình hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới có những diễn biến hết sức phức tạp với nhiều thủ đoạn hoạt động tinh vi xảo quyệt. Những đối tượng buôn lậu đã dùng mọi thủ đoạn như: Thuê dân cư khuân vác nhỏ lẻ qua biên giới đồng thời gắn trách nhiệm với hàng hoá để sẵn sàng chống đối với lực lượng chức năng khi bị truy bắt. Sử dụng hóa đơn quay vòng; lợi dụng chính sách trao đổi hàng hóa cư dân biên giới theo Quyết định 254 ngày 07/11/2006 của Thủ tướng Chính phủ để hợp thức hàng lậu. Thuê người báo tin giả về hàng nhập lậu ở một nơi rồi nhập hàng về một nơi nhằm đánh lừa các cơ quan chức năng. Thuê đội ngũ cửu vạn hay còn gọi là “chim lợn” theo dõi canh gác từng hoạt động của lực lượng chống buôn lậu, kể cả theo dõi tại nhà riêng của các cán bộ lãnh đạo. Xúi dục một số nhà dân xây dựng tường rào ra tận mép sông cản trở việc tuần tra kiểm soát của lực lượng chức năng. Dụ dỗ, mua chuộc cán bộ các ngành chức năng chống buôn lậu; thậm chí còn dùng nhiều số điện thoại khác nhau gọi điện, nhắn tin đến nhiều cấp, nhiều ngành cố tình vu khống nói xấu nhiều cán bộ trực tiếp thi hành công vụ, nhằm làm mất uy tín, giảm lòng tin cán bộ chiến sĩ đối với lãnh đạo tỉnh, ngành và quần chúng nhân dân trên địa bàn v..v. Tuy nhiên với tinh thần trách nhiệm cao, các lực lượng chức năng của các tổ liên ngành đã thường xuyên phối hợp tốt để hoàn thành nhiệm vụ, trong đó đã phát hiện và xử lý 8 vụ hàng hoá nhập lậu qua biên giới; hàng hoá bị thu giữ bao gồm: xe đạp, gạo, sắt phế liệu, mỳ chính, bột mỳ, phân đạm, trứng gia cầm…với tổng giá trị trên 85 triệu đồng và xử phạt hành chính gần 6 triệu đồng. Qua đó đã cơ bản ngăn chặn được tình trạng xuất nhập cảnh, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới. Chính vì vậy đánh giá cao vai trò của các tổ liên ngành trong công
tác chống buôn lậu nên vừa qua Ban chỉ đạo chống buôn lậu tỉnh đã có chỉ đạo tiếp tục duy trì hoạt động của hai tổ này.
Trong quá trình hoạt động, các lực lượng chống buôn lậu một mặt vừa phải đối mặt với những thủ đoạn tinh vi của đối tượng buôn lậu, mặt khác còn gặp rất nhiều khó khăn do một số quy định còn nhiều kẽ hở tạo điều kiện để đối tượng buôn lậu lợi dụng hợp thức hoá hàng lậu. Cụ thể: theo quy định của Thông tư liên tịch số 12/2007/TTLT-BTC-BTM-BCA ngày 28/02/2007 hướng dẫn chế độ hoá đơn chứng từ đối với hàng nhập khẩu lưu thông trên thị trường trong đó chưa có quy định về chế độ hoá đơn chứng đối với hàng hoá do cư dân biên giới mua theo tiêu chuẩn miễn thuế khi vận chuyển vào nội địa. Tại Quyết định số 254/2006/QĐ-TTg ngày 07/11/2006 của Thủ tướng Chính phủ cho phép cư dân biên giới được mua bán trao đổi hàng hoá miễn thuế nhập khẩu trị giá dưới 02 triệu đồng/người/ngày; việc giám sát quản lý cư dân đi lại mỗi ngày, số lượng, chất lượng hàng hoá, VSATTP...gặp nhiều khó khăn và lúng túng...Ngoài ra các yếu tố: đường biên giới dài sông suối phức tạp, nhiều nối mòn, lối mở, kinh phí hoạt động chưa được hỗ trợ kịp thời, phương tiện thông tin liên lạc, giao thông hầu như tự túc.v.v. đang là khó khăn trở ngại lớn cho hoạt động của các tổ kiểm liên ngành.
Trước thực trạng đó, để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Lào cai, các ngành các cấp cần triển khai ngay một số biện pháp sau:
1. Thành phố Lào Cai là trung tâm kinh tế chính trị của tỉnh, là đầu mối giao thông, có cửa khẩu Quốc tế và là địa phương có nguy cơ sảy ra buôn lậu lớn nhất trong tỉnh vì vậy đề nghị cần khẩn trương Quyết định thành lập và ban hành Quy chế hoạt động của Ban 127 thành phố Lào Cai để tham mưu tích cực cho ban chỉ đạo 127 tỉnh.
2. Mặc dù hàng hóa trao đổi cư dân biên giới không phải kê khai hải quan nhưng vẫn phải quy định một loại giấy tờ thay thế để chứng minh đó là hàng hóa hợp pháp, giúp cho các cơ quan chức năng kiểm soát được.
3. Các ngành chức năng và các địa phương có đường biên giới với Trung quốc cần tăng cường công tác chống buôn lậu một cách đồng bộ cả trên tuyến đường bộ, đường sắt, đường sông và trong thị trường nội địa, nhất là tuyến sông Hồng trên địa bàn Thành phố Lào cai.
Chính quyền địa phương vận động nhân dân tự tháo dỡ tường rào ở khu vực bờ sông để thuận tiện cho việc tuần tra và bảo vệ biên giới.
4. Đề nghị các cơ quan chức năng điều tra, xử lý nghiêm những đối tượng có hành vi nhắn tin, gọi điện vu khống cán bộ thi hành nhiệm vụ chống buôn lậu. Đồng thời khen thưởng kịp thời cá nhân, tổ chức có thành tích trong công tác chống buôn lậu; xử lý nghiêm minh những hành vi bao che, bảo kê cho buôn lậu.
5. Đề nghị cấp có thẩm quyền kịp thời hỗ trợ nguồn kinh phí, phương tiện phục vụ công tác chống buôn lậu để đạt hiệu quả cao hơn.
6. Đối với ngành Thuế: Chỉ cấp (bán) hóa đơn bán hàng cho những cơ sở có đăng ký kinh doanh, có cửa hàng cửa hiệu hoặc địa điểm giao dịch; quy định cụ thể về cách ghi chép tên, ký mã hiệu, đơn vị tính hàng hóa trên hóa đơn; chỉ tiến hành thu thuế trên khâu lưu thông sau khi đã kiểm tra tính hợp pháp về nguồn gốc hàng hóa nhập khẩu, viết hóa đơn phải đúng quy định. Phải xử hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu nếu đối tượng kinh doanh không xuất trình được nguồn gốc nhập khẩu hàng hóa. Tiến hành thu hồi hoặc không cấp hóa đơn cho những cơ sở phát hành hóa đơn khống.
Công tác đấu tranh chống buôn lậu & gian lận thương mại sẽ và vẫn còn diễn ra quyết liệt trong thời gian tới, đây cũng là nhiệm vụ và trách nhiệm của tất cả các ngành các cấp và của toàn dân; làm tốt công tác chống buôn lậu là góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh trong nước phát triển, kiềm chế và đẩy lùi lạm phát; giảm bớt khó khăn, nâng cao đời sống cho nhân dân trong giai đoạn hiện nay và những thời gian tiếp theo./.
Lê Hải Đăng